In ‘Ik ben geen man’ zoekt Mirjam Kaijer uit hoe het komt dat er zoveel vrouwen onverklaarde gezondheidsklachten hebben. Het boek deed zoveel stof opwaaien, dat ze een petitie startte om hier meer politieke aandacht voor te vragen. Want er lopen nog altijd te veel vrouwen rond met klachten waar de medische wetenschap geen antwoord op heeft. En dat moet anders, vindt Kaijer.
Om maar meteen met een paar feiten in huis te vallen: 80 procent van alle patiënten met onverklaarde gezondheidsklachten is vrouw. Van alle mensen met auto-immuunziektes is 75 procent vrouw. Vrouwen hebben twee keer zo vaak een depressie en veel vaker angststoornissen. Hart-en vaatziekten worden vaker gemist of onderbehandeld. Vrouwen hebben twee keer zo vaak last van migraine. Vrouwen melden vaker bijwerkingen van medicijnen. En het schokkendst van allemaal: uit de enquête van Mirjam Kaijer bleek dat maar liefst 81 procent van de vrouwen hier niet van op de hoogte is.
En dat is niet best, want dit soort vrouwen krijgt niet alleen vaak een verkeerde diagnose, maar wordt ook nog eens geconfronteerd met beledigende opmerkingen. ‘Leer er maar mee leven’. Of: ‘Het zit tussen je oren’. Het zorgt, aldus Kaijer, voor een enorme mindfuck. Journalist Franke van Hoeven schreef voor dit platform meerdere artikelen over dit onderwerp en belde nu met Kaijer. Wat moet er veranderen om de gezondheidszorg voor vrouwen te verbeteren.
Je schreef het boek Ik ben geen man, waarin je je hard maakt voor genderspecifieke zorg. Waarom is dat zo belangrijk?
“Omdat ik zelf tien jaar lang met onverklaarde gezondheidsklachten heb rondgelopen en weet hoe moeilijk dat is. Ik ben uiteindelijk geopereerd in Amerika. De arts vertelde dat mijn ziekte voornamelijk bij vrouwen voorkomt: maar liefst 1 op de 250 vrouwen heeft een goedaardige tumor van de bijschildklier met kwaadaardige bijwerkingen, maar in Nederland is deze aandoening nog erg onderbelicht.”
“’In de vorige eeuw werd vrouwen vaak krankzinnigheid en labiliteit toegedicht’
“Ik was, als oud-verpleegkundige, in shock over hoe weinig ik eigenlijk wist over het feit dat het vrouwenlichaam anders ziek wordt dan het mannenlichaam en hoe weinig onderzoek is gedaan naar het vrouwenlichaam. Ik ben steekproeven gaan nemen, maar ook onder artsen en zelfs studenten geneeskunde bleek weinig bekend over de verschillen. Het merendeel van de ziekenhuizen is nog niet eens met genderspecifieke zorg gestart, vertelde cardioloog Angela Maas me. We denken dat we lekker op weg zijn in Nederland, maar we komen maar mondjesmaat vooruit.”
In hoeverre loopt de genderspecifieke zorg in Nederland achter, internationaal gezien?
“De verschillen met de VS en Canada zijn aanzienlijk. Er wordt daar veel meer gekeken naar hormonaal gerelateerde problematiek en cyclusproblemen. Er zijn drie tsunami’s van klachten in het leven van de vrouw: zodra ze gaat menstrueren, tijdens zwangerschap en in de overgang. Ik vind het pijnlijk en verdrietig dat door hormonale disbalans zoveel ziektes onbehandeld blijven. In de vorige eeuw werd vrouwen vaak krankzinnigheid en labiliteit toegedicht, maar het zijn de verkeerde zienswijzen en opmerkingen die vrouwen krijgen die krankzinnig zijn.”
Sinds je boek uit is, word je overladen met verhalen van vrouwen, onder andere vrouwen die de diagnose fibromyalgie hebben. Dat zit toch tussen je oren?
“Ik heb enorm veel berichten binnengekregen van vrouwen die deze diagnose hebben gekregen, inderdaad. ‘Deze ziekte is een vergaarbak’, zeggen sommige artsen, waar volgens hen veel vrouwen met onverklaarde klachten onder worden geplaatst. Want dan is er in ieder geval een diagnose.”
Wat moet er veranderen om de gezondheidszorg vrouwvriendelijker te maken?
“In de eerste plaats is het belangrijk dat vrouwen op de hoogte zijn van het feit dat er veel te weinig onderzoek is gedaan naar het lichaam van de vrouw. Men weet nog heel veel niet. Daardoor zijn er zoveel vrouwen die rondlopen met onverklaarde gezondheidsklachten. Als je weet dat dit een veelvoorkomend probleem is, zit je anders in de spreekkamer. Ik kreeg net nog een bericht binnen van een vrouw die huilend mijn boek had gelezen en opnieuw naar de huisarts ging en eindelijk een doorverwijzing kreeg. Dáár gaat het om, dat je snapt hoe het zit, hoe het systeem werkt. Laat je niet aanpraten dat het psychisch is. Dat gebeurt nog veel te vaak. Er is meer bewustwording nodig.” “’Nu wordt er te snel antidepressiva gegeven, hoor ik van veel vrouwen’
“Daarnaast is er veel meer onderzoek nodig, de urgentie moet daarvan worden ingezien. Ook is er een plek nodig waar vrouwen terecht kunnen met klachten, voornamelijk met hormonale en cyclus gerelateerde klachten. Dat je weet bij welke kliniek of ziekenhuis je moet aankloppen. Nu gaan veel vrouwen voor elke aparte klacht naar een andere specialist. Dat kost zoveel energie en geld. Het zou een grote ontlasting van de eerstelijnsgezondheidszorg zijn als de zorg voor vrouwen beter georganiseerd zou zijn, dan komen ze niet elke keer weer terug. Tot slot moeten we elkaar als vrouw niet afvallen, maar omarmen. We hebben elkaar nodig en moeten elkaar echt veel meer steunen.” Meer onderzoek naar genderspecifieke zorg, daar kan de politiek bij helpen. Daarom hoop jij snel een petitie aan te bieden aan de Tweede Kamer waarin je dit aankaart.
Is er nog iets wat huisartsen kunnen doen om dit probleem te tackelen?
“Huisartsen en specialisten zijn net zo goed slachtoffer van het systeem. Ze hebben vaak niet genoeg kennis wat betreft vrouwspecifieke klachten en moeten in korte consulten conclusies trekken. Huisartsen zouden extra alert kunnen zijn bij vrouwen die last hebben van hormonale disbalans rondom menstruatie, zwangerschap en overgang. Nu wordt er te snel antidepressiva gegeven, hoor ik van veel vrouwen. Artsen zouden extra goed moeten luisteren en zo nodig een vervolggesprek inplannen.”
